Τα νεονικοτινοειδή και άλλα συστηματικά εντομοκτόνα μπορούν να μολύνουν το μελίτωμα, το οποίο είναι σημαντική πηγή τροφής για ωφέλιμα έντομα στα αγροοικοσυστήματα, σύμφωνα με διεθνή ομάδα ερευνητών.

Ο John Tooker, καθηγητής εντομολογίας στο Κολέγιο Γεωργικών Επιστημών του Penn State, ήταν μέρος της διεπιστημονικής ομάδας που πραγματοποίησε μια ανασκόπηση της επιστημονικής βιβλιογραφίας, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι τα συστηματικά εντομοκτόνα στο μελίτωμα αποτελούν σοβαρή ανησυχία, ιδιαίτερα σε καλλιέργειες μεγάλης έκτασης που συνήθως αντιμετωπίζονται με αυτά τα προϊόντα.

Το μελίτωμα είναι το προϊόν απέκκρισης εντόμων που ρουφούν το χυμό, όπως οι αφίδες, οι αλευρώδεις, οι λευκές μύγες και οι ψύλλες, εξήγησε ο Tooker.

«Αυτή η πλούσια πηγή υδατανθράκων είναι μια κοινή τροφή για πολλά ωφέλιμα έντομα, συμπεριλαμβανομένων των επικονιαστών, όπως οι μέλισσες και οι μύγες, και ορισμένοι φυσικοί εχθροί των παρασίτων, όπως τα μυρμήγκια, οι σφήκες και τα σκαθάρια», είπε. «Το μελίτωμα είναι συχνά πιο άφθονο από το νέκταρ στα αγροοικοσυστήματα».

Στην ανασκόπησή τους, οι ερευνητές ανέφεραν μελέτη του 2019 δημοσιεύθηκε στο Πρακτικά της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών από ορισμένους από τους συν-συγγραφείς, οι οποίοι διαπίστωσαν ότι το μελίτωμα αντιπροσωπεύει μια νέα οδό έκθεσης στα νεονικοτινοειδή, την πιο ευρέως χρησιμοποιούμενη ομάδα συστηματικών εντομοκτόνων στον κόσμο. Αυτά τα εντομοκτόνα συχνά εφαρμόζονται με τη μορφή επικαλύψεων σπόρων και καθώς ένα φυτό βλασταίνει και μεγαλώνει, εντομοκτόνο στο χυμό του σκοτώνει παράσιτα έντομα που τρέφονται με αυτό.

Ως μέρος της μελέτης του 2019, οι επιστήμονες διεξήγαγαν χημικές αναλύσεις μελιτώματος που εκκρίνεται από έντομα που τρέφονται με χυμό φυτών που έχουν υποστεί επεξεργασία με νεονικοτινοειδή. Βρήκαν σαφείς ενδείξεις ότι αυτό το μελίτωμα ήταν μολυσμένο και τοξικό για ωφέλιμα έντομα όπως οι παρασιτικές σφήκες και οι επικονιαστικές μύγες, οι οποίες πέθαναν μέσα σε λίγες μέρες από την κατανάλωση του μολυσμένου μελιτώματος.

Η μελέτη αποτέλεσε αντικείμενο σκεπτικισμού της βιομηχανίας γιατί διεξήχθη κάτω από εργαστηριακές συνθήκες που μπορεί να μην υπάρχουν στο πεδίο. Στη συνέχεια, μέλη της ερευνητικής ομάδας πραγματοποίησαν διετή επιτόπια μελέτη—δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο Μόλυνση του περιβάλλοντος— το οποίο διαπίστωσε ότι τα νεονικοτινοειδή από φυτά σόγιας που αναπτύχθηκαν από σπόρους επικαλυμμένους με νεονικοτινοειδή έφτασαν σε μελίτωμα που απεκκρίθηκε από την αφίδα σόγιας 30-40 ημέρες μετά τη σπορά των σπόρων.

«Η συνεχιζόμενη εργασία της κοινοπραξίας μας και οι μελέτες που δημοσιεύθηκαν από άλλους ερευνητές, έχουν αποκαλύψει ότι το φαινόμενο είναι ευρέως διαδεδομένο, εμφανίζεται σε πολλά είδη φυτών και παραγωγούς μελιτώματος και με πολλά συστηματικά εντομοκτόνα με διάφορους τρόπους δράσης και τρόπους εφαρμογής», είπε ο συν- συγγραφέας Miguel Calvo-Agudo, του Instituto Valenciano de Investigaciones Agrarias στη Βαλένθια της Ισπανίας. «Ως αποτέλεσμα, πολλά ωφέλιμα είδη εντόμων κινδυνεύουν να εκτεθούν σε νεονικοτινοειδή μέσω μολυσμένου μελιτώματος».

Η περίληψη της ερευνητικής ομάδας, που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο Βιολογικές Ανασκοπήσεις, ανέλυσε σχετικές πληροφορίες από τους τομείς της φυσιολογίας φυτών και εντόμων, της τοξικολογίας και της οικολογίας για να προσδιορίσει τα συστηματικά εντομοκτόνα που είναι πιο πιθανό να φτάσουν στο μελίτωμα και εκείνα τα είδη εντόμων που είναι πιο πιθανό να εκκρίνουν μολυσμένο μελίτωμα.

Για παράδειγμα, οι συγγραφείς εγείρουν σοβαρές ανησυχίες για χωροκατακτητικά είδη εντόμων που ρουφούν χυμούς που είναι ανθεκτικά ή ανεκτικά σε συστηματικά εντομοκτόνα και προσβάλλουν καλλιέργειες μεγάλης έκτασης -όπως καλαμπόκι, σιτάρι, ρύζι και κριθάρι- που συνήθως αντιμετωπίζονται με συστηματικά εντομοκτόνα. Αυτές οι καλλιέργειες αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το 50% της παγκόσμιας έκτασης συγκομιδής και το μελίτωμα είναι η κύρια πηγή υδατανθράκων σε αυτές τις καλλιέργειες για ωφέλιμα έντομα.

Αυτή η μελέτη ανασκόπησης μπορεί να αυξήσει την ευαισθητοποίηση μεταξύ των προγραμμάτων ολοκληρωμένης διαχείρισης παρασίτων και των οργανισμών προστασίας του περιβάλλοντος που ρυθμίζουν τη χρήση συστημικών εντομοκτόνων, σημείωσαν οι ερευνητές. Μεταξύ των συμπερασμάτων τους είναι μια σύσταση ότι οι οργανισμοί περιορίζουν τη χρήση συστημικών εντομοκτόνων υψηλής διαλυτότητας στο νερό που είναι ανθεκτικά στο περιβάλλον και εκείνων που έχουν δραστηριότητα ευρέος φάσματος για την αποφυγή μη στοχευόμενων επιπτώσεων ωφέλιμα έντομα μέσω μελιτώματος και άλλων οδών έκθεσης.

«Η ανασκόπησή μας περιγράφει πώς το μελίτωμα που έχει μολυνθεί με συστηματικά εντομοκτόνα μπορεί να παίζει ρόλο στην πτώση των εντόμων», είπε ο Tooker. «Το μελίτωμα είναι ένας κρυφός οδηγός άμεσων και έμμεσων αλληλεπιδράσεων μεταξύ των εντόμων που είναι πιθανό να επηρεάσει τη δυναμική του πληθυσμού των φυτοφάγων, των παραγόντων βιολογικού ελέγχου και των επικονιαστών».