«Θα ήταν ένα κολοσσιαίο λάθος που θα είχε σοβαρές συνέπειες», δήλωσε ο σύμβουλος εξωτερικών υποθέσεων του Πούτιν Γιούρι Ουσάκοφ, ο οποίος ενημέρωσε τους δημοσιογράφους στη Μόσχα μετά την τηλεφωνική συνομιλία Μπάιντεν-Πούτιν. Πρόσθεσε ότι ο Πούτιν είπε στον Μπάιντεν ότι η Ρωσία θα ενεργούσε όπως θα έκαναν οι ΗΠΑ εάν αναπτυχθούν επιθετικά όπλα κοντά στα αμερικανικά σύνορα.

Οι αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου πρόσφεραν μια πολύ πιο σιωπηλή ανάγνωση μετά την κλήση, υποδεικνύοντας ότι οι ηγέτες συμφώνησαν ότι υπάρχουν τομείς όπου οι δύο πλευρές θα μπορούσαν να σημειώσουν σημαντική πρόοδο, αλλά και ότι υπάρχουν διαφορές που μπορεί να είναι αδύνατο να επιλυθούν.

Η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου Τζεν Ψάκι είπε ότι ο Μπάιντεν «προέτρεψε τη Ρωσία να αποκλιμακώσει τις εντάσεις με την Ουκρανία» και «κατέστησε σαφές ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοι και εταίροι τους θα απαντήσουν αποφασιστικά εάν η Ρωσία εισβάλει περαιτέρω στην Ουκρανία».

Ο Πούτιν ζήτησε την κλήση, το δεύτερο μεταξύ των ηγετών αυτόν τον μήνα, ενόψει των προγραμματισμένων συνομιλιών μεταξύ ανώτατων αξιωματούχων των ΗΠΑ και της Ρωσίας στις 9 και 10 Ιανουαρίου στη Γενεύη. Μετά τις συνομιλίες της Γενεύης θα ακολουθήσει συνεδρίαση του Συμβουλίου Ρωσίας-ΝΑΤΟ στις 12 Ιανουαρίου και διαπραγματεύσεις στον Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη στη Βιέννη στις 13 Ιανουαρίου.

Αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου δήλωσαν ότι η κλήση της Πέμπτης διήρκεσε 50 λεπτά και έληξε μετά τα μεσάνυχτα στη Μόσχα.

Ο Μπάιντεν είπε στον Πούτιν ότι οι δύο δυνάμεις αντιμετωπίζουν τώρα «δύο δρόμους»: τη διπλωματία ή την αμερικανική αποτροπή μέσω κυρώσεων, σύμφωνα με υψηλόβαθμο κυβερνητικό στέλεχος. Ο Μπάιντεν είπε ότι η διαδρομή που θα ακολουθηθεί, σύμφωνα με τον αξιωματούχο που ενημέρωσε τους δημοσιογράφους υπό τον όρο της ανωνυμίας, «θα εξαρτηθεί από τις ενέργειες της Ρωσίας την επόμενη περίοδο».

Η ένταξη στο ΝΑΤΟ ένα κομβικό σημείο

Η Ρωσία κατέστησε σαφές ότι θέλει γραπτή δέσμευση ότι η Ουκρανία δεν θα επιτραπεί ποτέ να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ και ότι ο στρατιωτικός εξοπλισμός της συμμαχίας δεν θα τοποθετηθεί σε πρώην σοβιετικά κράτη, αιτήματα που η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει απορρίψει.

Ο Μπάιντεν είπε στον Πούτιν ότι ο διπλωματικός δρόμος παραμένει ανοιχτός, ακόμη και όταν οι Ρώσοι έχουν μετακινήσει περίπου 100.000 στρατιώτες προς την Ουκρανία και οι αξιωματούχοι του Κρεμλίνου ανέβασαν τον όγκο στις απαιτήσεις του για νέες εγγυήσεις από τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ.

Αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου δήλωσαν ότι ο Μπάιντεν κατέστησε σαφές ότι οι ΗΠΑ είναι έτοιμες να επιφέρουν ουσιαστικό οικονομικό πόνο μέσω κυρώσεων σε περίπτωση που ο Πούτιν αποφασίσει να αναλάβει στρατιωτική δράση στην Ουκρανία.

Ο Ουσάκοφ είπε ότι ο Πούτιν αντέδρασε έντονα.

Ο Πούτιν “σημείωσε ότι θα ήταν λάθος που οι πρόγονοί μας θα έβλεπαν ως σοβαρό λάθος. Πολλά λάθη έχουν γίνει τα τελευταία 30 χρόνια και καλύτερα να αποφύγουμε περισσότερα τέτοια λάθη σε αυτήν την κατάσταση”, είπε ο Ουσάκοφ.

Τα αιτήματα της Ρωσίας πρόκειται να συζητηθούν κατά τις συνομιλίες στη Γενεύη, αλλά παραμένει ασαφές τι, αν μη τι άλλο, θα ήταν διατεθειμένος να προσφέρει ο Μπάιντεν στον Πούτιν σε αντάλλαγμα για την εκτόνωση της κρίσης.

Φόβοι εισβολής

Σχέδια εγγράφων ασφαλείας που υπέβαλε η Μόσχα απαιτούν από το ΝΑΤΟ να αρνηθεί την ένταξη στην Ουκρανία και άλλες πρώην σοβιετικές χώρες και να ανακαλέσει τις στρατιωτικές του αναπτύξεις στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη.

Οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους αρνήθηκαν να προσφέρουν στη Ρωσία το είδος των εγγυήσεων για την Ουκρανία που θέλει ο Πούτιν, επικαλούμενοι την αρχή του ΝΑΤΟ ότι η ένταξη είναι ανοιχτή σε κάθε χώρα που πληροί τις προϋποθέσεις. Συμφώνησαν, ωστόσο, να πραγματοποιήσουν συνομιλίες με τη Ρωσία για να συζητήσουν τις ανησυχίες της.

Η πρόταση ασφαλείας της Μόσχας έχει εγείρει το ερώτημα εάν ο Πούτιν κάνει μη ρεαλιστικές απαιτήσεις προσδοκώντας μια δυτική απόρριψη που θα του έδινε το πρόσχημα για εισβολή.

Ο Στίβεν Πάιφερ, αξιωματικός σταδιοδρομίας στις εξωτερικές υπηρεσίες που υπηρέτησε ως πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Ουκρανία στην κυβέρνηση Κλίντον, είπε ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν θα μπορούσε να ασχοληθεί με ορισμένα στοιχεία του σχεδίου εγγράφου της Ρωσίας εάν η Μόσχα είναι σοβαρή για συνομιλίες.

Τα βασικά μέλη του ΝΑΤΟ έχουν καταστήσει σαφές ότι δεν υπάρχει όρεξη για επέκταση της συμμαχίας στο εγγύς μέλλον. Οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοι θα μπορούσαν επίσης να είναι δεκτικοί στη γλώσσα στο προσχέδιο εγγράφου των Ρώσων που ζητά τη δημιουργία νέων συμβουλευτικών μηχανισμών, όπως το Συμβούλιο ΝΑΤΟ-Ρωσίας και μια ανοιχτή γραμμή μεταξύ ΝΑΤΟ και Ρωσίας.

“Η προτεινόμενη φραγή του σχεδίου συνθήκης για οποιαδήποτε στρατιωτική δραστηριότητα του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία, την Ανατολική Ευρώπη, τον Καύκασο ή την Κεντρική Ασία είναι υπέρβαση, αλλά ορισμένα μέτρα για τον περιορισμό των στρατιωτικών ασκήσεων και δραστηριοτήτων σε αμοιβαία βάση μπορεί να είναι δυνατά”, δήλωσε ο Pifer, ο οποίος είναι τώρα ένας ανώτερος συνεργάτης στο Ινστιτούτο Brookings, έγραψε σε μια ανάλυση για το think-tank της Ουάσιγκτον.

Ο Μπάιντεν και ο Πούτιν, οι οποίοι συναντήθηκαν στη Γενεύη τον Ιούνιο για να συζητήσουν μια σειρά από εντάσεις στη σχέση ΗΠΑ-Ρωσίας, δεν αναμένεται να συμμετάσχουν στις συνομιλίες του Ιανουαρίου.

Δοκιμή υπερηχητικού πυραύλου

Την περασμένη εβδομάδα, η Ρωσία δοκίμασε τους υπερηχητικούς πυραύλους Zircon, μια προκλητική κίνηση που είπε ο Πεσκόφ είχε σκοπό να βοηθήσει να γίνει «πιο πειστική» η ώθηση της Ρωσίας για εγγυήσεις ασφαλείας. Η δοκιμή ήταν η πρώτη φορά που οι πύραυλοι Zircon εκτοξεύτηκαν σε αδράνεια, υποδεικνύοντας την ολοκλήρωση των δοκιμών πριν ο νέος πύραυλος τεθεί σε υπηρεσία με το ρωσικό ναυτικό το επόμενο έτος και εξοπλίσει τα καταδρομικά, τις φρεγάτες και τα υποβρύχια του.

Οι αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών νωρίτερα αυτό το μήνα διαπίστωσαν ότι ο ρωσικός σχεδιασμός βρισκόταν σε εξέλιξη για μια πιθανή στρατιωτική επίθεση που θα μπορούσε να ξεκινήσει το συντομότερο στις αρχές του 2022, αλλά ότι ο Πούτιν δεν είχε ακόμη αποφασίσει εάν θα προχωρήσει σε αυτόν.

Ο Oleksiy Danilov, ο γραμματέας του Συμβουλίου Ασφάλειας και Άμυνας της Ουκρανίας, δήλωσε την Πέμπτη ότι η χώρα του πιστεύει ότι δεν υπάρχει άμεση απειλή μεγάλης ρωσικής εισβολής.

«Οι ειδικοί μας λένε ότι η Ρωσική Ομοσπονδία δεν μπορεί φυσικά να πραγματοποιήσει μια μεγάλη εισβολή στο έδαφός μας», είπε ο Danilov. «Υπάρχει ένα χρονικό διάστημα που απαιτείται για την προετοιμασία».

Ο αμερικανικός στρατός πραγματοποίησε πτήσεις επιτήρησης στον εναέριο χώρο της Ουκρανίας αυτή την εβδομάδα, συμπεριλαμβανομένης μιας πτήσης την Πέμπτη από ένα αεροσκάφος E-8C JSTARS της Πολεμικής Αεροπορίας, σύμφωνα με τον Τσακ Πρίτσαρντ, εκπρόσωπο της αμερικανικής ευρωπαϊκής διοίκησης. Αυτό το αεροπλάνο είναι εξοπλισμένο για να παρέχει πληροφορίες στις επίγειες δυνάμεις.

Ο Πρίτσαρντ είπε ότι τέτοιες πτήσεις πραγματοποιούνται με ευρωπαίους συμμάχους «συνήθης».

Η Ρωσία αρνήθηκε οποιαδήποτε πρόθεση να εξαπολύσει εισβολή και, με τη σειρά της, κατηγόρησε την Ουκρανία ότι σχεδιάζει να προσπαθήσει να ανακτήσει τον έλεγχο των εδαφών που κατέχουν οι αντάρτες που υποστηρίζονται από τη Μόσχα με τη βία. Η Ουκρανία απέρριψε τον ισχυρισμό.

Ταυτόχρονα, ο Πούτιν προέτρεψε τη Δύση να κινηθεί γρήγορα για να ικανοποιήσει τα αιτήματά του, προειδοποιώντας ότι η Μόσχα θα πρέπει να λάβει «επαρκή στρατιωτικοτεχνικά μέτρα» εάν η Δύση συνεχίσει την «επιθετική» της πορεία «στο κατώφλι του σπιτιού μας».