Η συναισθηματική χειραγώγηση έχει αναφερθεί ως η σκοτεινή πλευρά της συναισθηματικής νοημοσύνης από ψυχολόγους Καθηγήτρια Ελίζαμπεθ Όστιν στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου.
Τι σημαίνει όμως αυτό; Η Austin και οι συνάδελφοί της δημιούργησαν το Κλίμακα συναισθηματικής χειραγώγησης το 2007. Σύμφωνα με την κλίμακα, οι άνθρωποι που έχουν υψηλή συναισθηματική χειραγώγηση λένε ναι στη συμπεριφορά με τρόπους που έχουν προφανείς αρνητικές συνέπειες, όπως «ξέρω πώς να ντρέπομαι κάποιον για να τον σταματήσω να συμπεριφέρεται με έναν συγκεκριμένο τρόπο» και «Ξέρω πώς να παίξουν δύο άτομα ο ένας εναντίον του άλλου».
Λιγότερο προφανώς αρνητικές συμπεριφορές μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε υψηλή βαθμολογία, συμπεριλαμβανομένης της συμφωνίας με δηλώσεις όπως «μπορώ να δώσω κομπλιμέντα σε κάποιον για να μπω στα καλά του βιβλία» και «Είμαι καλός στο να καθησυχάζω τους ανθρώπους ώστε να είναι πιο πιθανό να συμφωνήσουν με Αυτό που λέω’. Οι ερευνητές ανακάλυψαν επίσης ότι όσο υψηλότερη βαθμολογία σημείωσαν οι άνθρωποι στην Κλίμακα Συναισθηματικής Χειρισμού τόσο υψηλότερη βαθμολογία σημείωσαν στον Μακιαβελισμό, ένα χαρακτηριστικό που περιλαμβάνει το να είναι σκληροί, ηθικά αδιάφοροι και χειριστικοί.
Ωστόσο, ο χαρακτηρισμός της χειραγώγησης ως ένα εγγενώς κακό πράγμα που γίνεται μόνο από κακούς ανθρώπους είναι εσφαλμένο. Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους οι άνθρωποι θέλουν να κάνουν μασάζ σε μια κοινωνική κατάσταση, ώστε να λειτουργήσει καλά για τον εαυτό τους, που δεν έχουν αρνητικές συνέπειες για τους άλλους. Το προσωπικό συμφέρον μπορεί να ευθυγραμμιστεί με τα συμφέροντα των άλλων και μπορεί να οδηγήσει σε φιλοκοινωνική συμπεριφορά. Για παράδειγμα, μερικές φορές κάνω πράγματα για να κάνω τους άλλους να αισθάνονται καλά γιατί ξέρω ότι θα με κάνει να νιώσω καλά. Είναι win-win.
Αυτή η πολυπλοκότητα είναι επίσης αυτό που παρουσίασαν ο Austin και οι συνεργάτες του όταν το 2013 στράφηκαν από την αρχική τους κλίμακα και δημιούργησαν την Κλίμακα Διαχείρισης των Συναισθημάτων των Άλλων.
Η μετάβαση από τον όρο «χειραγώγηση» στη «διαχείριση» ενθαρρύνει έναν διαφορετικό τρόπο να μιλάμε για αυτό το είδος συμπεριφοράς. Η πιο πρόσφατη σύντομη έκδοση του Κλίμακα διαχείρισης των συναισθημάτων των άλλων δημοσιεύτηκε το 2018 από τον Austin και τους συνεργάτες του. Αναλύει την ποικιλία των τρόπων με τους οποίους οι άνθρωποι προσπαθούν να διαχειριστούν συναισθηματικά τους ανθρώπους σε πέντε τύπους. Τα δύο πρώτα είναι γενικά προκοινωνικά, το τρίτο και το τέταρτο είναι μη κοινωνικά και το πέμπτο θεωρείται ουδέτερο.
- Ενίσχυση: να προσφέρει στρατηγικά βοήθεια, επιβεβαίωση ή να δείχνει κατανόηση για να βελτιώσει τη διάθεση κάποιου.
- Εκτροπή: να είσαι θετικός ή να χρησιμοποιείς χιούμορ για να βελτιώσεις τη διάθεση κάποιου.
- Επιδείνωση: χρησιμοποιώντας κριτική ή αρνητικά σχόλια, υπονομεύοντας την εμπιστοσύνη ή θυμώνοντας για να κερδίσεις κάτι.
- Το να είσαι αυθεντικός: να κολακεύεις κάποιον, να βουρκώνεις ή να σκοντάφτεις για να πάρεις αυτό που θέλεις.
- Απόκρυψη: κρύβοντας πώς νιώθετε πραγματικά, ιδιαίτερα κρύβοντας αρνητικά συναισθήματα.
Η χρήση αυτής της έννοιας της χειραγώγησης μας δείχνει ότι η προσπάθεια να επηρεάσουμε το πώς νιώθουν οι άνθρωποι γύρω μας είναι ένα βασικό μέρος της ανθρώπινης αλληλεπίδρασης. Μερικοί από εμάς πιθανώς χειραγωγούμε άλλους σε καθημερινή βάση.
Είναι κάποιοι από εμάς καλύτεροι στη χειραγώγηση από άλλους; Το 2020, ο Nguyen Ngoc και οι συνεργάτες του δημοσίευσαν μια περίληψη έρευνας στην οποία συμμετείχαν συνολικά 5.687 συμμετέχοντες. Το βρήκαν άτομα με υψηλότερη συναισθηματική νοημοσύνη σημείωσαν υψηλότερη βαθμολογία στη συναισθηματική χειραγώγηση.
Αυτό σημαίνει ότι το να μπορείς να διαβάζεις το δωμάτιο και να εντοπίζεις τι χρειάζονται οι άνθρωποι είναι ένα πλεονέκτημα για χειραγώγηση. Το ερώτημα είναι τι κάνουν οι άνθρωποι με αυτό το πλεονέκτημα. Το να είσαι καλός στη συναισθηματική χειραγώγηση «μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε για να βοηθήσει είτε να βλάψει τους ανθρώπους, ανάλογα με το κίνητρο του χειριστή», έγραψαν.
Αποδεχόμενοι ότι είμαστε όλοι χειριστικοί, μπορούμε να αναγνωρίσουμε καλύτερα πότε χειραγωγούμε τους ανθρώπους και επομένως να κρατάμε υπό έλεγχο τα κίνητρά μας.
Διαβάστε περισσότερα για την ψυχολογία: